Ma trận chia sẻ/tăng trưởng BCG

Nội dung

Ma trận BCG là gì?
Dấu hỏi
Ngôi sao
Bò sữa tiền mặt
Chó mực
Dòng tiền trong ma trận BCG
Ma trận BCG và Vòng đời sản phẩm
Ma trận BCG hoạt động như thế nào?
Ma trận BCG thành công
Ma trận BCG thất bại
4 Bước doanh nghiệp áp dụng ma trận BCG

Ma trận BCG là gì?

Ma trận BCG hay còn gọi là ma trận Thị phần/Tăng trưởng là một khung quản lý danh mục đầu tư giúp các công ty quyết định cách ưu tiên các mảng kinh doanh khác nhau. Nó là một bảng, được chia thành bốn góc phần tư, mỗi góc có biểu tượng độc đáo riêng thể hiện một mức độ sinh lời nhất định: Dấu hỏi, Ngôi sao, Bò sữa tiền mặt, Chó mực. Bằng cách đánh giá danh mục đầu tư/ sản phẩm vào một trong bốn loại này, các chủ doanh nghiệp có thể quyết định cần tập trung nguồn lực và vốn vào đâu để tạo ra giá trị cao nhất, cũng như đâu là nơi cần cắt lỗ.

Dấu hỏi

Các dự án mạo hiểm, khởi nghiệp, sản phẩm mới thường bắt đầu dưới dạng Dấu hỏi, thường bắt đầu với thị phần thấp trong một thị trường tăng trưởng cao. Họ có tiềm năng giành thị phần và trở thành Ngôi sao (người dẫn đầu thị trường). Nếu được quản lý tốt, Dấu hỏi sẽ phát triển nhanh chóng và do đó tiêu tốn một lượng lớn đầu tư tiền mặt. Nếu Dấu chấm hỏi không thành công trong việc trở thành người dẫn đầu thị trường, nó có thể biến thành Chó mực khi tăng trưởng thị trường giảm sau nhiều năm tiêu dùng tiền mặt. Do đó, các dấu hỏi phải được phân tích cẩn thận để xác định liệu chúng có xứng đáng với khoản đầu tư cần thiết để tăng thị phần hay không.

Ngôi sao

Ngôi sao là đơn vị kinh doanh có thị phần cao (tiềm năng dẫn đầu thị trường) trong một ngành đang phát triển nhanh. Các ngôi sao tạo ra một lượng lớn tiền mặt do thị phần tương đối cao của họ nhưng cũng yêu cầu đầu tư lớn để chống lại các đối thủ cạnh tranh và duy trì tốc độ phát triển của họ. Các công ty đa dạng hóa thành công nên luôn có một số Ngôi sao trong danh mục đầu tư để đảm bảo dòng tiền trong tương lai trong dài hạn. Ngoài sự đảm bảo mà các Ngôi sao tạo ra cho tương lai, nó cũng rất tốt để xây dựng hình ảnh của công ty bạn

Bò sữa tiền mặt

Cuối cùng sau nhiều năm hoạt động trong ngành, tăng trưởng thị trường có thể giảm và doanh thu bị đình trệ. Ở giai đoạn này, các Ngôi sao của bạn có khả năng biến thành Bò sữa tiền mặt. Bởi vì nó vẫn có một thị phần tương đối lớn trong một thị trường bão hòa (chín muồi), lợi nhuận và dòng tiền dự kiến sẽ cao. Do tốc độ tăng trưởng thấp hơn, các khoản đầu tư cần thiết cũng phải thấp. Do đó, những con bò tiền mặt thường tạo ra lượng tiền mặt vượt quá lượng tiền mặt cần thiết để duy trì hoạt động kinh doanh. Khoản ‘tiền mặt dư thừa’ này được cho là được ‘vắt sữa’ từ Bò sữa tiền mặt để đầu tư vào các đơn vị kinh doanh khác (Dấu sao và Dấu hỏi). Bò sữa tiền mặt cuối cùng mang lại sự cân bằng và ổn định cho danh mục đầu tư.

Chó mực

Các đơn vị kinh doanh trong một thị trường tăng trưởng chậm hoặc suy giảm với một thị phần tương đối nhỏ được coi là Chó mực. Các đơn vị này thường hòa vốn (chúng không tạo ra hoặc tiêu thụ một lượng lớn tiền mặt) và hầu như không tạo ra đủ tiền mặt để duy trì thị phần của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp này do đó không quá thú vị đối với các nhà đầu tư. Vì vẫn còn tiền liên quan đến các đơn vị kinh doanh này có thể được sử dụng cho các đơn vị có tiềm năng hơn, Chó có khả năng bị thoái vốn hoặc thanh lý.

Dòng tiền trong ma trận BCG

Bò sữa mang lại dòng tiền dương lớn
Trong khi Dấu hỏi có thể tiêu tốn dòng tiền khá lớn để đầu tư
Ngôi sao, Chó mực có thể mang lại dòng tiền, cũng có thể tiêu tốn dòng tiền của bạn.

Ma trận BCG và Vòng đời sản phẩm

Ma trận BCG có mối liên hệ chặt chẽ với Vòng đời sản phẩm. Dấu hỏi đại diện cho các sản phẩm đang trong giai đoạn giới thiệu. Đây là lúc các sản phẩm mới đang được tung ra thị trường. Ngôi sao đại diện cho sản phẩm đang trong giai đoạn phát triển. Đây là lúc doanh số bán hàng đang tăng với tốc độ nhanh nhất. Bò sữa tiền mặt đang trong giai đoạn chín muồi: khi doanh thu gần đạt mức cao nhất nhưng tốc độ tăng trưởng đang chậm lại do thị trường bão hòa. Và Chó mực đang trong giai đoạn suy giảm: giai đoạn cuối cùng của chu kỳ, khi doanh số bán hàng bắt đầu giảm.

Ma trận BCG hoạt động như thế nào?

Ma trận BCG được xây dựng dựa trên logic rằng việc dẫn đầu thị trường dẫn đến lợi nhuận vượt trội bền vững. Cuối cùng, người dẫn đầu thị trường có được lợi thế chi phí mà các đối thủ cạnh tranh khó có thể có được. Tốc độ tăng trưởng cao sẽ báo hiệu thị trường nào có tiềm năng tăng trưởng nhất.

Ma trận cho thấy hai yếu tố mà các công ty nên xem xét khi quyết định đầu tư vào đâu (1) khả năng cạnh tranh của công ty thể hiện qua với thị phần tương đối và (2) sức hấp dẫn của thị trường, thể hiện qua tốc độ tăng trưởng.

Mỗi một trong bốn góc phần tư đại diện cho sự kết hợp cụ thể giữa thị phần tương đối và tăng trưởng:

Tăng trưởng thấp, Thị phần cao: các công ty nên vắt sữa những “bò sữa tiền mặt” này để lấy tiền tái đầu tư.
Tăng trưởng cao, Thị phần cao: các công ty nên đầu tư đáng kể vào những “ngôi sao” này vì chúng có tiềm năng cao trong tương lai.
Tăng trưởng cao, Thị phần thấp: các công ty nên đầu tư vào hoặc loại bỏ những “dấu hỏi” này, tùy thuộc vào cơ hội trở thành ngôi sao của họ.
Tăng trưởng thấp, Thị phần thấp: các công ty nên thanh lý, thoái vốn hoặc tái định vị những “con chó mực” này.

Bằng cách kết hợp hai biến số này thành một ma trận, một công ty có thể vẽ sơ đồ các đơn vị kinh doanh của họ cho phù hợp và xác định nơi phân bổ các nguồn lực (tài chính) bổ sung, nơi nên rót tiền tập trung đầu tư và nơi nào để thoái vốn. Do đó, mục đích chính của Ma trận BCG là đưa ra các quyết định đầu tư ở cấp độ doanh nghiệp. Tùy thuộc vào mức độ hoạt động của đơn vị và ngành, bốn nhãn danh mục khác nhau có thể được quy cho mỗi đơn vị: Ngôi sao, Bò sữa, Dấu hỏi, Chó mực.

Ma trận BCG thành công

Ở ma trận BCG thành công, chu trình bắt đầu như thế này:

(1) Các sản phẩm Dấu Hỏi được nghiên cứu kỹ lưỡng, và sẽ được rót tiền khi có tiềm năng trở thành Ngôi Sao,

(2) Sản phẩm Dấu Hỏi trở thành Ngôi Sao

(3) Khi thị phần tốt và tăng trưởng thị trường giảm đi vì bão hòa, nó sẽ chuyển thành Bò Sữa.

(4) Lấy tiền từ Bò sữa để tiếp tục khám phá và thúc đẩy nghiên cứu các Sản phẩm Dấu hỏi, để tiếp tục chu trình mới (Dấu hỏi ⇒ Ngôi sao ⇒tạo ra nhiều Bò sữa)

Ma trận BCG thất bại

Ở ma trận BCG thất bại,

Các Sản phẩm Dấu hỏi không được quan tâm, đầu tư, và khi thị trường tăng trưởng chậm lại, đi cùng thị phần thấp, nó sẽ trở thành Chó mực.
Dòng tiền từ Bò Sữa không biết cách tiếp tục đầu tư vào Dấu hỏi, để tiếp tục có 1 chu trình mới (Dấu hỏi –> Ngôi sao –> Bò sữa). Không có Bò sữa mãi mãi.
Không giữ thị phần cho Ngôi sao.